ملاک در تعیین پست های حساس، شایستگی است یا سن؟

انتشار در۱۸ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱:۱۹ ب.ظ سرویس:مطلب شما 3 دیدگاه 97 بازدید

ملاک در تعیین پست های حساس، شایستگی است یا سن؟

احمد خضری/ پسین اوز: جوان گرائی یکی از شاخصه های مهم در انتخاب پست های حساس و سرنوشت ساز است. اما شایسته سالاری می تواند بهترین گزینه برای انتخاب افراد در پست های کلیدی باشد. بدیهی است اگر شایسته سالاری با جوان گرائی تجمیع شود، نتیجه و راندمان کاری بهتری نصیب خواهد شد.

در بعضی موارد صرفا جوان گرائی و موضوع سن کم را بدون توجه به سایر مولفه ها ملاک قرار می گیرد که شاید نتوان به هدف مطلوب دست یافت. لازم است این موضوع را بیشتر مدنظر قرار دهیم و بهترین راه بررسی، کنکاش در تاریخ اجتماعی و سیاسی کشور خودمان است.

جوانان پرشور انقلابی از سفارت آمریکا در تهران بالا رفتند و قدرت انقلاب را به رخ دنیا کشیدند، و پس از دولت بازرگان که اعتقاد به تجربه کاری داشت نه جوان گرائی، راه برای ورزات؛ نمایندگی مجلس، استانداری، مدیرکلی، فرمانداری، بخشداری و فرماندهان جنگی برای جوانان مساعد شد. بویژه در دوران جنگ ایران و عراق در غیاب نظامیان سالخوره و دوردیده، جوانان زیادی در پست های فرماندهی، سرداری و غیره قرار گرفتند.

محسن رضائی در سن ۲۷ سالگی فرمانده سپاه پاسداران شد. مهدی باکری در سن ۲۸ سالگی فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا گردید. محمد جهان آرا در ۲۶ سالگی فرمانده سپاه خرمشهر شد. حسین خرازی با ۲۵ سال سن فرمانده لشکر امام حسین (ع)، محمد باقر قالیباف ۲۱ ساله بود که فرمانده تیپ امام رضا(ع) و ۲۲ ساله فرمانده لشکر ۵ نصر خراسان گردید. اکبر ترکان در ۲۹ سالگی استاندار شد. به مجلس هم نگاهی بیندازیم می بینیم که به ترتیب مجلس ما روند مسن شدن را طی کرده است. میانگین سنی نمایندگان به شرح زیر بوده است:

در مجلس اول ۳۹٫۸ سال و ۵ نفر دارای سن ۲۵ سال بوده اند. مجلس دوم ۳۹٫۶ سال، مجلس سوم ۴۰ سال،مجلس چهارم ۴۲٫۲  سال، مجلس پنجم ۴۳٫۷ سال، مجلس ششم۴۴٫۷ سال مجلس هفتم ۴۷ سال، مجلس هشتم۴۸٫۸ سال، مجلس نهم ۵۸٫۲ سال، مجلس دهم ۵۰ سال با یک نگاه اجمالی می توان دریافت که مردم ایران نیز به با تجربه های مسن روی آورده و به آنان اعتماد بیشتری پیدا کردند.

بررسی میانگین سنی وزرا نیز جالب و می تواند ما را در چگونگی انتخاب ملاک ها یاری نماید. در کابینه اول و دوم مرحوم هاشمی رفسنجانی میانگین سنی وزرا ۴۱ و ۴۴ سال و در کابینه اول و دوم سید محمد خاتمی ۴۵ و ۴۷ سال و کابینه اول و دوم محمود احمدی نژاد ۴۹ و ۵۰ سال و کابینه اول حسن روحانی ۶۱٫۷ سال سن را می بینیم. هرچند روحانی پس از انتخابات ۲۹ اردیبهشت کابینه دوازدهم را کمی جوان تر کرده و به میانگین سنی۵۸٫۲ رساند.

حال اگر در مقایسه بر آئیم در حال حاضر محمدعلی جعفری ۶۱ ساله فرماندهی کل سپاه راه به عهده دارد. و سایر فرماندهان نظامی و همچنین استانداران و فرمانداران، بخشداران و مدیران کل نه تنها سنی کمتر از ۳۰ سال را ندارند بلکه در رده سنی ۵۰ سال قرار دارند.

بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که در جامعه ما قدمت یک ارزش است. یعنی اگر یک فرد ۶۰ ساله با یک فرد ۴۰ ساله در نظر بگیرید که از نظر تخصص و تجربه همسان و مساوی باشند از نظر اجتماعی فرد ۶۰ ساله انتخاب شده و بیشترین رای را می آورد. این جزو فرهنگ ماست و در جامعه بسیار طبیعی جلوه می کند. اما با تحقیق و پژوهش مشخص می شود که در کشورهای توسعه یافته این موضوع صدق نمی کند. اما در کشور ما و جوامع شبیه کشور ما این قدمت و سن بالا به عنوان یک ارزش مطرح شده و اولویت پیدا می کند.

با این مطالب می توان به صراحت گفت که، جامعه ما پیرگرا و ضدجوان است و در یک جمله می توان اعلام کرد که جامعه ایران پیر سالار است. معمولا برای ارزیابی یک پدیده به تجربیات مشابه آن پدیده در سایر جوامع توجه می کنیم. حتما می دانید که امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در سن ۴۰سالگی به ریاست جمهوری فرانسه رسید. اما باید توجه داشته باشیم که وی قبل از انتخاب در سمت ریاست جمهوری در سمت وزیر اقتصاد مشغول به کار بوده و قبل از آن و در سن ۲۲ سالگی دستیار فیلسوف مشهور فرانسوی بوده و خلاصه این که در سن جوانی او در پست تصمیم گیری نبوده بلکه به عنوان کار آموز و دستیار خدمت کرده وی را آماده پست حساس و کلیدی می کنند.

مثال دیگر را می توان به انگلستان برد که دیوید کامرون که جای خودش را به خانم ترزامی داد در سن ۲۶ سالگی مشاور و دستیار وزیر دارائی انگلیس بود، که در سن ۵۰ سالگی به سمت نخست وزیر انجام وظیفه کرد، که از این دست مثال ها در کشورهای آمریکا و اروپائی به وفور یافت می شوند.

ولی همانطوری که در قسمت اول مقاله اشاره شد بسیاری از استانداران، فرمانداران، بخشداران، شهرداران، مدیران کل و فرماندهان نظامی و انتظامی سنی کمتر از ۳۰ سال بدون تجربه مدیریتی داشتند ولی اکنون این رده سنی را در سطح مدیریت کمتر مشاهده می کنیم و جوان ترین عضو کابینه فعلی، محمد جواد آذری جهرمی با ۳۷ سال سن است. بار دیگر تاکید می کنیم مجموع تخصص، تجربه و جوانی بهترین راه و روش برای پست های مدیریتی است

*مدیر مسئول پسین اوز  

منابع و ماخذ:

۱-خبرگزاری میزان ۱۵ اردیبهشت ۹۵

۲-مهرنامه ۵۲ تیر ۹۶ ۳-روزنامه ایران ۲۲ اسفند ۹۵