پول آب را باید داد، پول برق جدا؟!

نویسنده و گردآورنده: حجت دهقانی

بخش اول: مقدمه

نمی توان به طور قطعی درباره حوادث تاریخی سخن گفت. در مورد هر رخدادی روایت های مختلفی وجود دارد و هرکس از زاویه دید خویش به تحلیل یک حادثه می پردازد. مطلب زیر روایتی است از یک وعده در روزهای انقلاب ۵۷٫ روزهایی که عده ای معتقدند، مخالفین حکومت پهلوی شاید از هر ترفندی برای تسریع روند انقلاب استفاده می کردند. سعی کرده ام با توجه به برخی منابع موجود به روشن تر شدن یک موضوع بحث برانگیز یعنی «مجانی شدن آب و برق مصرفی مردم» کمک کنم و اگر خوانندگان عزیز خاطره ای از آن ایام دارند یا دیده ها و شنیده هایی، می توانند به تکمیل یا اصلاح این روایت کمک کنند.

بخش دوم: در جستجوی آب و برق مجانی

اواسط شهریور ماه ۵۷: بحران آب و کمبود و گرانی آن در بعضی شهرهای مهم ایران مثل قم و تهران تیتر روزنامه‌های کثیرالانتشار کشور می شود.

روزنامه اطلاعات در مورد مشکل مسکن هشدار می دهد.

اواسط مهر ماه ۵۷: روزنامه اطلاعات مجددا در گزارشی اعلام می کند وضعیت مسکن در وضعیت بحرانی قرار دارد.

دی و بهمن ماه سال ۵۷: علی رغم وجود مشکل کمی و کیفی آب، برق و معضل مسکن، در راستای تشویق احزاب و گروه های سیاسی در آن زمان مبنی بر عدم پرداخت و گاه امیدوار کردن عوام بر مجانی شدن آب و برق و تلفن، مردم از پرداخت بهای آن خودداری ‌کردند.

۱۲ بهمن ماه ۵۷: آیت الله خمینی پس از ۱۵ سال‌ دوری و تبعید به کشور باز می گردد. او مستقیما به بهشت زهرا می رود تا در جمع مردمی که به استقبال او آمده اند، به ایراد سخنرانی بپردازد. در حالی که مراسم ورود آیت الله خمینی به طور مستقیم از تلویزیون ایران پخش می‌شد، نظامیان با یورش به این سازمان از ادامه پخش آن ممانعت می کنند.

۱۲ بهمن ماه ۵۷: آیت الله خمینی در بهشت زهرا: من دولت تعیین می کنم. من تو دهن این دولت می زنم! من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می کنم.. . ما تا هستیم نمی گذاریم اینها سلطه پیدا کنند، ما نمی گذاریم دوباره اعاده بشود آن حیثیت سابق و ظلم های سابق…

۱۵ بهمن ماه ۵۷: آیت الله خمینی ضمن دعوت به ادامه تظاهرات‌ها تا کناره‌گیری بختیار، بازرگان را مامور تشکیل دولت موقت می نماید و حکم نخست وزیری دولت موقت را به نام مهدی بازرگان صادر می کند.

۲۲ بهمن ماه ۵۷: سرانجام مبارزات مردم به بار می نشیند و رژیم پهلوی متلاشی می شود. ساعت ۶ بعد از ظهر رادیو اعلام می کند: اینجا تهران است، صدای راستین ملت ایران، صدای انقلاب.

۲ اسفند ماه ۵۷: چند روزی از پیروزی انقلاب نگذشته که شایعه بخشودگی بهای آب و برق، بدهی مردم به بانکها و… مجددا همه جا پخش شده و انتظارات بالا می رود.

عباس امیرانتظام (معاون نخست وزیر و سخنگوی دولت موقت) در مصاحبه‌ای با روزنامه اطلاعات نظر دولت را در این زمینه اعلام می کند.

۷ اسفند ماه ۵۷: به دلیل بیکاری و عدم دریافت مزد و حقوق چندین ماهه، اکثریت قشر متوسط کارمند (دستور بختیار به وزارتخانه‌ها و ادارات که حقوق کارمندان و کارگران انقلابی پرداخت نشود) و کارگر و مستضعف؛ پرداخت یک‌جای بهای آب و برق و تلفن به همراه دیگر مشکلات، فشار مالی زیادی بر مردم وارد آورده است. روزنامه‌ها خبر از مشکل پرداخت یا عدم پرداخت یا بخشودگی بهای آب و برق و… می دهند.

۸ اسفند ماه ۵۷: روزنامه کیهان در گزارشی از فشار شدید مالی بر مردم می نویسد.

این روزنامه همچنین از تصویب لایحه ای دردولت مهدی بازرگان خبر می دهد که براساس آن بهای آب و برق کم درآمدها مشمول بخشش می شود و از قول سخنگوی دولت موقت، آقای امیرانتظام اعلام می‌کند: «آب و برق مجانی می‌شود.» البته با قید “برای کم درآمدها.”

۹ اسفند ماه ۵۷: فضای خبری هیجانی، فضای احساسی و شور انقلابی جامعه و عدم تجربه اجرایی برخی مسئولین بستری ایجاد کرد تا نحوه محاسبه بهای آب و برق و… به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان انقلاب تبدیل شده و مجبور به واکنش شوند.

۹ اسفند ماه ۵۷: آیت الله خمینی قبل از ترک تهران به مقصد قم، در طی بیانیه ای ۱۴ بندی نکاتی را دربارۀ انقلاب و مسائل داخلی کشور به اطلاع مردم می رساند.

۱۰ اسفند ماه ۵۷: آیت الله خمینی در مدرسه فیضیه ضمن تبیین نتایج مبارزات ملت ایران، از برنامه ‏های رفاهی، مادی و معنوی جمهوری اسلامی می گوید.

۱۱ اسفند ماه ۵۷: آیت الله خمینی در کتابخانه مدرسه فیضیه به ایراد سخنرانی می پردازد و خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات دغدغه های قبلی خود را تکرار می کند.

سال های اول پس از پیروی انقلاب: از اواخر مرداد ماه سال ۶۰ و در زمان نخست وزیری مهندس میرحسین موسوی، آب و برق تا سطح معینی برای خانواده‌های کم مصرف و کم درآمد مجانی می شود. مصرف برق تا ۱۵۰ کیلووات در ماه و مصرف آب تا ۲۰ مترمکعب در ماه.

بخش سوم: نتایج و بحث

آیت الله خمینی در سخنرانی ۱۲ بهمن ۵۷، اشاره به مجانی شدن آب و برق نکرده‌اند، لذا حذف و تحریفی هم صورت نگرفته است. در بیشتر بیانات امام، به ویژه در این سه مورد، محوریت با طبقه فقیر و کم درآمد جامعه است و تأکید بر توجه به قشر مستضعف شده است.

از نظر بعضی صاحب‌نظران، یکی از دلایل انقلاب، مشکلات اقتصادی و وجود فشار و سختی بر قشر مستضعف و کم درآمد جامعه بود. از طرفی اهم مشکلات این قشر نیز مسکن و تأمین ضروریات اولیه زندگی شهری بوده و هست. خود این موضوع موجب مشغولیت ذهنی و دغدغه‌ امام و دیگر سران انقلاب شده بود. لذا هر کدام در حد وسع به دنبال راه حل‌هایی بودند تا این معضل و فشار را از دوش این قشر بر طرف نمایند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولان چون قبلاً سابقه اجرایی نداشته اند لذا بعضی حرف‌ها و شعارها را بدون اطلاع دقیق از مسائل اجرائی بیان داشته و می‌گفتند؛ اما با ورود به کار و اجرای وعده ها، مشکلات بروز کرد و عمل به آنها مشکل شد.

بخش چهارم: منابع

کتاب صحیفه امام / روزنامه مردم سالاری / سایت جماران / سایت راه امام / سایت صراط / سایت تبیان / سایت ویکی پدیا / سایت نمایه / سایت تابناک / سایت جهان نیوز / سایت دهکده مجازی رود معجنی ها / سایت تریبون مستضعفین / سایت فرارو / سایت عصر ایران / سایت هیئت انصارالمهدی / سایت شبکه اجتهاد / سایت رجا نیوز / سایت شفاف / وبلاگ بضاعة مزجاة / وبلاگ کرسی آزاد اندیشی شمس پرنده